واژه سرنگ از ریشه کلمه یونانی Syrinx به معنای لوله گرفته شده است؛ سرنگ های پزشکی برای تزریق زیرپوستی مایعات به اندام یا خروج مایعات از بدن استفاده می شود. از آنجا که ورود هوا به رگ های خونی خطرناک است، به همین منظور و برای جلوگیری از ورود هوا به داخل رگ های خونی، استفاده از پیستون در سرنگ به دلیل ایجاد امکان مکش مایع به فضای سرنگ و سوزن تزریق باعث می شود، تا پیش از تزریق فضای سیلندر سرنگ عاری از هوا باشد، علاوه بر آن فضای سرنگ شفاف و از جنس پلاستیک یا شیشه ساخته می شود تا به راحتی بتوان مایع درون آن را دید و حباب های هوا را از آن خارج ساخت. سرنگ های اولیه از جنس شیشه ساخته و قبل از هر تزریق استریل می شد. با این وجود امروزه برای جلوگیری از انتقال بیماری های خونی به ویژه ایدز و هپاتیت و پایین آوردن خطر برای بیمار، از سرنگ های یکبار مصرف پزشکی با پیستون لاستیکی استفاده می شود.
امروزه اغلب تقسیمبندی سرنگها بر اساس حجم آنها است مانند سرنگ انسولین، دو سی سی، پنج سی سی و ده سی سی.
معمولاً سر سرنگها یک اندازه و استاندارد ساخته شده و بنابراین هر نوع سوزنی به آن وصل میشود پیستون داخل سرنگ براحتی داخل بدنه حرکت میکند.
سرنگ هامیلتون
سرنگ هامیلتون نوعی سرنگ شیشه ای است که حجم معینی را برداشت می کند و در هر ضربه ای که جهت خروج صورت می گیرد مقدار مشخصی از حجم خارج می گردد. سرنگ های شیشه ای به دلیل تحمل بالای دما و قابل استریل شدن و استفاده مجدد یکی از منحصر بفرد ترین محصولات پزشکی هستند.
مکانیسم و عملکرد:
سرنگ هامیلتون وسیله ایست آزمایشگاهی که در آزمایشگاههای کروماتوگرافی مورد مصرف قرار میگیرد.با این سرنگ نمونه استاندارد و یا محلول مورد آزمایش را در ستونهای HPLC ویا GC تزریق مینمایند. این سرنگها در حجمهای 0.1 الی 1000 میکرولیتر ساخته میشود و نوع سر سوزنهای آن متنوع میباشد.
(سرنگ های شیشه ای در مواردی استفاده می شوند که سرنگ های پلاستیکی قابل استفاده نیستند و یا در مواردی که حساسیت مایع بالا است و سرنگ پلاستیکی ممکن است تداخلی ایجاد کند.)
نگهداری و مراقبت:
بعد از هر بار استفاده از سرنگ هامیلتون باید پیستون و سیلندر سرنگ را از یکدیگر جدا کرده به دقت شسته و استریل کرد، در حین شست و شو و جا به جایی مراقب شکنندگی سرنگ باشید، قبل از هربار استفاده سرنگ را از نظر ترک خوردگی و شکستگی بررسی کنید .
کاربردها:
در موارد آزمایشگاهی و یا اپیدورال و بیهوشی و یا آزمایشگاه ها و یا به عنوان سرنگ دامپزشکی قابل استفاده است، در صنایع عطر سازی ، سرنگ های شیشه ای در صنایع هم کارایی زیادی دارند از جمله به عنوان سرنگ تزریق روغن در صنایع نیز استفاده می شوند.